سید سپهر قوام الدینی / / پدیده شاندیز

10:00

پدیده‌ای به نام پدیده شاندیز

چند سالی است در کشور ما نام شرکت پدیده شاندیز خودنمایی می‌کند و گروهی با تظاهر به اینکه این شرکت تحت پوشش سپاه پاسداران قرار دارد دست به گسترش عجیب و غیر معمومل آن زدند. رسانه‌های گروهی از جمله صدا و سیما نیز با دریافت چند صد میلیارد تومان بابت تبلیغات این شرکت به ابعاد سلامت مالی شرکت پدیده توجهی نداشتند تا سرانجام فعالیت های شرکت تحت پیگرد مقامات قضایی قرار گرفت.

ابتدا توضیحی درباره تاریخچه شرکت پدید شاندیز

 

شرکت در تاریخ 18 بهمن 1383 تحت شماره 22829  نزد اداره ثبت شرکت های مشهد تحت نام شرکت سرمایه گذاری کاوشگران سهام ( سهامی عام ) به ثبت رسیده است. در تاریخ 28 آبان 1387 با تصمیم مجمع عمومی فوق العاده نام شرکت به شرکت توسعه بین المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز ( سهامی عام ) تغییر یافته و اساسنامه جدید شرکت در قالب اساسنامه مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار مورد تصویب قرار گرفت . مرکز اصلی شرکت در شهر شاندیز واقع است.

در حال حاضر اعضای هیئت مدیره شرکت به شرح زیر هستند:

محسن پهلوان مقدم	رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل
محمدرضا ریاحی	نائب رئیس هیئت مدیره
سعید ورودی طرقبه	عضو هیئت مدیره
علیرضا یزدانی لنگرودی	عضو هیئت مدیره
علی اکبر عبدی فریمانی	عضو هیئت مدیره

با وجود اینکه شرکت توسعه گردشگری پدیده شاندیز در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده است اما این شرکت با تاسیس چندین شرکت تابعه تحت سهامی خاص اقدام به انتشار اوراق سهام این شرکت های سهامی خاص کرده و این سهام را به عموم مردم ارائه کرده است. عرضه عمومی سهام شرکت های خصوصی تحت سهامی خاص خود خالی از عیب نبوده و تنها با رعایت ظرایف قانونی خاصی امکان پذیر است.

شرکت های تابعه به شرح زیر می باشند :

شرکت پدیده پارسیان توس (۱۳۸۲٫۰۶٫۱۰)

شرکت آریا دوام ساز شرق (۱۳۸۵٫۱۰٫۲۸)

شرکت ابنیه و ساختمان (۱۳۸۸٫۰۶٫۱۱)

شرکت بین المللی تجارت الکترونیک پدیده کیش (۱۳۸۹٫۰۴٫۳۱)

شرکت بین‌المللی تجارت الکترونیک پدیده کیش (۱۳۹۲٫۰۴٫۱۲)

شرکت شهربازی پدیده شاندیز (۱۳۹۲٫۰۸٫۲۷)

شرکت تامین و توزیع کالای پدیده

باشگاه فرهنگی و ورزشی پدیده(۱۳۹۲)

شیوه ی عرضه و خرید و فروش سهام و نیز مکانیسم افزایش قیمت سهام از مواردی است که بسیار بحث برانگیز شد. این شرکت از شیوه ای شناخته شده و مسبوق به سابقه استفاده می کند که شاید لازم باشد ابتدا شرح مختصری بر آن داشته باشیم.

در این شیوه چند شخص که می توانند حقیقی یا حقوقی باشند با سرمایه مالی بسیار زیاد اقدام به تاسیس شرکتی از نوع سهامی خاص می کنند و به کمک تبلیغات، سهام شرکت را به عموم مردم عرضه می کنند. برای جذب هرچه بیشتر سرمایه های مردم حتی سرمایه های خرد ، قیمت اسمی هر برگه سهم بسیار نازل تعیین می شود تا امکان خرید آن برای همه اقشار مردم فراهم باشد.

در گام بعدی موسسان و افراد ذینفع در شرکت اقدام به تاسیس دفاتری جهت خرید و فروش این برگه های سهام می کنند. با این کار  به مردم و مخصوصا متقاضیان خرید سهام اطمینان می دهند که سهام آن ها دارای نقد شوندگی بالایی هستند. در گام بعدی خود موسسان به صورت غیر اصولی اقدام به بالا بردن قیمت بازاری سهام می کنند و دفاتر تابع نیز برگه های سهام را با قیمت های اعلام شده معامله می کنند. این افزایش مستمر قیمت سهام و نیز نقد شوندگی بالای سهام برای ناظران و متقاضیان سرمایه گذاری در این شرکت ها جذابیتی غیر قابل انکار ایجاد می کند.

نکته قابل توجه اینجاست که افزایش قیمت های برگه های سهام اثری بر روی قیمت اسمی آن نداشته و قیمت اسمی همچنان بسیار نازل می باشد.

دقیقا چنین روشی در این شرکت نیز اجرا شد. یعنی شرکت پدیده اقدام به انتشار سهام شرکت های تابعه خود کرد، شرکت هایی که تحت سهامی خاص ثبت شده بودند. شرکت برگه های سهام با ارزش اسمی تنها 100 ریال معادل 10 تومان منتشر کرد. سپس دفاتری در شهرهای کشور از جمله کلان شهرهایی مانند تهران و مشهد ایجاد و از طریق این دفاتر ابتدا اقدام به عرضه سهام و بعد اقدام به باز خرید این سهام کرد تا بدین صورت امکان نقد شوندگی سهام را بالا ببرد.

افزایش قیمت این سهام مطابق شیوه هایی مانند افزایش سرمایه شرکت انجام گرفت و در فواصل زمانی مختلف اقدام به افزایش قیمت سهام کردند. همزمان با افزایش قیمت سهام، دفاتر نیز به صورت کاملا هماهنگ برگه سهام مردم را با قیمت بالاتر باز خرید می کردند.

در فرایند افزایش قیمت های سهام، شرکت حسابرسی اصول اندیشه به عنوان شرکتی که تغییرات قیمت و مکانیسم های آن را تحت نظر داشته است حظور داشته و تمام فرآیند زیر نظر این شرکت حسابرسی و با تائید آن انجام شد. البته در بررسی های بعدی توسط قوه قضاییه و سازمان بازرسی کل کشور عملکرد این شرکت حسابرسی زیر سوال رفت. برگه های سهام پدیده با قیمت اولیه 100 ریال عرضه و پس از افزایش های متوالی و غیر واقعی قیمت آن ها تا حدود 100000 ریال (10 هزار تومان) رسید.

طبق قانون، موسسان شرکت باید درصد معینی از سهام شرکت را نزد خود نگه دارند، اما در مورد شرکت پدیده، مدیر عامل و سرمایه گذار اصلی شرکت سهامی را که قانونا باید به نام خود و نزد خود نگه دارد به صورت وکالتی به دیگران فروخته است و مبالغ آن را نیز دریافت کرده است.

علاوه بر این، شرکت دست به بیش برآورد غیر منطقی دارایی‌های خود زد و توانست سهام خود را به حدود 88000 سهامدار با قیمت های گزاف بفروشد.

جدای از اتهامات مالی طرح شده علیه پدیده اتهامات دیگری نظیر، پیش فروش غیر قانونی واحدهای تجاری و مسکونی، دریافت تسهیلات بانکی از موسسات و بانک ها به کمک سند سازی های صوری و نیز انجام عملیات اقتصادی بدون اخذ مجوز های لازم از مراجع ذیصلاح نیز مطرح شده است.

این پدیده و پدیده‌های مشابه ضرورت اطلاع رسانی به موقع دستگاه های مسئول از جمله روابط عمومی سپاه پاسداران و باز تعریف نقش فعال و روشنگر این نهاد را بسیار حیاتی و سرنوشت ساز کرده است، و باید توجه داشت که حفظ امنیت ملی کشور در گرو داشتن سپاه سالم و مقتدر و پاک است و نباید در اذهان عامه مردم خللی بر پاک دستی این نهاد حافظ ایران و انقلاب اسلامی بنشیند.

 اما در کنار آن ضروری است با درس آموزی از اتفاق های مشابه در دنیا به طراحی قواعد  مالی برای شفاف کردن رویه هایی ارزش گذاری دارایی در شرکت های سهامی خاص بپردازیم.

شبیه این مساله درباره شرکت انرژی آمریکایی انرون(Enron)  مستقر در تگزاس، اتفاق افتاد. شرکت انرون یکی از بزرگترین شرکت‌های انرژی جهان محسوب می‌شد و در حوزه‌های تولید برق و گاز طبیعی، انتقال نفت خام و ال‌ان‌جی، تولید محصولات پتروشیمی، کاغذ و خمیرکاغذ، مبادله کالاها ومحموله‌های اقتصادی فعالیت می‌نمود.

شرکت انرون در سال ۱۹۸۵ راه‌اندازی شد و در حالی‌که در سال مالی ۲۰۰۰ میلادی درآمد آن بیش از ۱۰۱ میلیارد دلار برآورد شده بود، در سال ۲۰۰۱ در یکی از پیچیده‌ترین پروسه‌های مالی ایالات متحده، ورشکست اعلام شد.

سیه‌رویی انرون، که عمدتا به سبب حسابداری متقلبانه بود،  حسابداری را در کانون اخبار رسانه‌های جمعی قرار داد. در موارد زیادی از این واقعه با عنوان رسوایی حسابداری انرون نام برده می‌شود. اما صرف‌نظر از خبرسازی رسانه‌های عمومی، جرم اصلی حسابداران در این رسوایی متوجه حسابرس انرون است که آن هم بهای سنگینی پرداخت.

کنگره آمریکا برای بازگرداندن اعتماد سرمایه‌گذاران، قانون ساربینز‌ـ اکسلی sarbanes- oxley act 2002  را تصویب کرد که به موجب آن هیئت نظارت حسابداری شرکتهای سهامی عام ایجاد و  بازرسی موسسه‌های حسابرسی ثبت‌شده به طور دقیق صورت گرفته و  ساختار تدوین استانداردهای حسابداری تغییر می کند.

همچنین استقلال حسابرسان از شرکت با وضع مقررات سخت گیرانه پیگیری و مدیرعامل، معاون مالی، مدیر ارشد حسابداری یا اشخاصی با موقعیت مشابه نباید تا یک سال قبل از حسابرسی در استخدام موسسه حسابرسی بوده باشند.

داستان پدیده شاندیز، پدیده‌ای است نیازمند بررسی دقیق و با رعایت همه جوانب؛ تا ضمن حفظ اموال مردم اعتماد مردم به نظام و دستگاه های کشور مخدوش نشود.

منبع:   تحلیل ایران